مواد سرطانزا
براساس اعلام دپارتمان پیشگیری و درمان بیماریهای آمریکا، سرطان دومین عامل مرگ و میر در کشورها پس از بیماریهای قلبی محسوب میشود. پیشگیری از ابتلا به سرطان و شناسایی عوامل ایجادکننده این بیماری از جمله بزرگترین اهداف محققان و پزشکان در عصر حاضر محسوب میشود. به همین منظور آشنایی با برخی از عناصر که نام آنها در فهرست 20 مادهای که باعث سرطان میشود و دانستن این مطلب که این مواد در چه چیزهایی وجود دارد ضروری بهنظر میرسد.
سرب
بنا بر گزارش ویکی پدیا در تعریف سرب آمده است که سرب عنصر شیمیاییای است که در جدول تناوبی با نشان Pb و عدد اتمی ۸۲ وجود دارد. سرب عنصری سنگین، سمی و چکشخوار است که دارای رنگ خاکستری کدراست. هنگامی که تازه تراشیدهشده سفید مایل به آبی است اما در معرض هوا به رنگ خاکستری تیره تبدیل میشود.
از سرب در سازههای ساختمانی، خازنهای اسیدسرب، ساچمه و گلوله استفاده شده واین عنصر بخشی از آلیاژهای لحیم، پیوتر و آلیاژهای گدازپذیر را نیز تشکیل میدهد. سرب سنگینترین عنصر پایدار است. سرب فلزی سمی است که به پیوندهای عصبی آسیب رسانده ( بهخصوص در بچهها) و موجب بیماریهای خونی و مغزی میشود. تماس طولانی با این فلز یا نمکهای آن مخصوصاً نمکهای محلول یا اکسید غلیظ آن PbO۲ میتواند باعث بیماریهای کلیوی و دردهای شکمی شود. سرب در طبیعت یافت میشود اما کمیاب است. امروزه معمولاً سرب در کانیهایی همراه با روی، نقره و (بیشتر) مس یافت شده و به همراه این مواد جدا میشود. ماده معدنی اصلی سرب گالن(PbS) است که حاوی 8۶/۶درصد سرب است. سایرکانیهای مختلف و معمول آن سروسیت (PbCO ۳) و انگلسیت (PbSO ۴) هستند اما بیش از نیمی از سربی که امروزه مورد استفاده قرار میگیرد بازیافتی است.
تنگستن
تنگستن (ولفرام) یک عنصر شیمیایی است با علامت اختصاری W و دارای عدد اتمی ۷۴. تنگستن فلزی است سخت و سنگین که دارای رنگ خاکستری روشن است. تنگستن دارای بالاترین درجه ذوب (۳۴۲۲ درجه سانتیگراد) در بین عنصرهاست؛ مورد استفاده ویژه آن در صنایع برقی، لامپ روشنایی، لامپ اشعهX، الکترودها و سوپر آلیاژهای عصر فضاست.
عمدهترین و بیشترین مصرف تنگستن دنیا در تولید فلزات مقاوم و کاربید تنگستن (W2C, WC) است که بهعنوان فلزی سخت شناخته شده است. این محصول بیش از 50 درصد از مصرف تنگستن را بهخود اختصاص میدهد و از اینرو مهمترین فاکتور و عامل تأثیرگذار بر میزان تقاضای تنگستن است.
بیشترین استفاده تنگستن کاربید بهصورت مخلوطی از پودر کبالت است که 3 تا 25درصد وزن آن را تشکیل میدهد و هرچه مقدار تنگستن آن بالا باشد، میزان مقاومت و سختی آن بالاتر میرود. در ابزارهای برنده و تیز از مخلوط تنگستن کاربید و تانتالیم و تیتانیوم استفاده میشود. به علاوه با اضافه کردن این فلزات، عمر ابزار افزایش مییابد.
دی اکسید تیتانیوم
تیتانیوم عنصری است فلزی با عدد اتمی ۲۲ که در گروه IVB و دوره چهارم جدول تناوبی جای دارد. جرم اتمی آن 9/47 و دارای 5 ایزتوپ است، 6 دهم درصد قشر زمین را تشکیل میدهد و ترکیبهای آن پراکنده و استخراج آن دشوار است.
عمدهترین مصرف تیتانیوم در صنایع به 2صورت فلزی و دیاکسید تیتانیوم است. شکل فلزی آن بهدلیل مشکلات تهیه و خالصسازی مصرف چندانی ندارد اما در عوض مصرف اکسید آن بهصورت TiO ۲در صنعت کاربرد بسیار گستردهای دارد بهطوری که ۹۰درصد از صنایع اولیه، مصرفکننده اکسید تیتانیوم هستند. امروزه فلز تیتانیوم بهعنوان یک فلز استراتژیک در موتور و ساختمان داخلی هواپیماها، موشکها، جتها، ماشینهای نساجی، وسایل جراحی، وسایل نمکزدایی، وسایل ارتوپدی، وسایل غذاسازی، وسایل ساینده، تجهیزات حملونقل صنایع شیمیایی، واحدهای مولد برق، صنایع آلیاژی، ساخت زیردریاییها، کارخانههای ساخت مواد شیمیایی، دستگاههای خنککننده نیروگاههای اتمی و حرارتی و دهها مورد دیگر کاربرد دارد.
بخارات گازوئیل
گازوئیل که در انگلیسی به آن دیزل نیز میگویند، از مشتقات نفتی است که در گذشتهای نهچندان دور در خودروها و امروزه اغلب بهعنوان سوخت خودروهای سنگین مورد استفاده قرار میگیرد.بخارات گازوئیل بهدلیل وجود مقدار زیادی گوگرد در این ماده سوختی برای افراد خطرناک است و از همین رو است که در عصر حاضر نیز تدابیری جهت جلوگیری از انتشار بخارات گازوئیل گوگرددار در هوای شهر بهدلیل سرطانزا بودن آن اندیشیده شده است. در کشور ما نیز مدتی است که بهدلیل بالارفتن میزان آلودگی هوای شهرهای بزرگی نظیر تهران تلاش شده است تا گازوئیل بدون گوگرد جایگزین گازوئیل گوگرددار شود. حتی مسئولان شمارهگذاری چندی است شمارهگذاری خودروها را مشروط به استفاده از خودروهایی که با سوخت گازوئیل بدون گوگرد کار میکنند کردهاند. مسئولان محیطزیست و شهری نیز مدتهاست که در حال بررسی راههایی جهت اتخاذ تدابیری بهمنظور تردد کمتر خودروهای گازوئیلسوز در سطح کلانشهرها هستند
اسنپ شیمی همواره سلامت . کیفیت محصولات خود را تضمین و وظیفه ی اصلی مجموعه ی خود را تامین مواد اولیه سلامت و سبز میداند.
کربن سیاه
کربن سیاه شکل دیگری از کربن است که بهصورت تجاری از تجزیه حرارتی یا اکسیدهشدن هیدروکربنها حاصل میشود. کربن سیاه عمدتاً در محصولات لاستیکی، رنگدانهها و جوهر چاپگرها کاربرد دارد. اطلاعاتی که درباره تأثیر کربن برسلامت انسان بیان میشود درباره کربن سیاه رنگ است نه درباره عنصر شیمیایی کربن. تنفس کربن سیاه بهطور موقتی و دائم سبب آسیبهای ریوی و قلبی میشود. در کارگرانی که به تولید کربن سیاه میپردازند، بیماری ریوی مشاهده شده است. همچنین کربن سیاه سبب مشکلات پوستی مانند سوختن فولیکولهای مو و لیزی مخاط دهان میشود.کربن سیاه خاصیت سرطانزایی دارد. کربن سیاه در لیست آژانس بینالمللی تحقیقات سرطان (IARC) در گروه3 قرار دارد.
اکسید استیرن
استیرن یا وینیل بنزن در اثر آتشسوزی تجزیه شده و بخارهای سمی و اکسید استیرن تولید میکند و در اثر جاری شدن یا تحریک شدن میتواند الکتریسیته ساکن ایجاد کند. در دمای بالا به آهستگی تبخیر شده و در اثر تولید مواد زیانآور باعث آلودگی هوا میشود.اکسید استیرن باعث سرگیجه، خوابآلودگی، سردرد، حالت تهوع و ضعف عمومی میشود. این ماده سمی، عوارضی نظیر بیماریهای ریوی و ذات الریه و بهویژه سرطان را نیز میتواند برای افراد در پی داشته باشد.
اکسید پروپیلن
اکسید پروپیلن بهعنوان مادهای واسط در بسیاری از محصولات مانند ضدیخ یا لوازم آرایشی استفاده میشود. روشهای فعلی تولید اکسید پروپیلن، محصولات جانبی ناخواستهای را بههمراه دارد که برخی از آنها مضر هستند؛ مانند آکرولین که به محیطزیست صدمه وارد میکند و برخی نیز چندان مفید نیستند. اکسید پروپیلن از مشتقات پروپیلن است. پروپیلن از برخی محصولات نفتی به راحتی به دست میآید. این ترکیب را میتوان از کراکینگ پروپان با برش های سنگینتر (توسط بخار) تهیه کرد.
اتیلن و پروپیلن در شمار اصلیترین محصولات پایه پتروشیمی قرار میگیرند که ارزش افزودهای بیش از مواد اولیه پتروشیمی نظیر گاز دارند.
اسنپ شیمی همواره سلامت . کیفیت محصولات خود را تضمین و وظیفه ی اصلی مجموعه ی خود را تامین مواد اولیه سلامت و سبز میداند.