تولید اسید سیتریک از ملاس نیشکر
اسفند 24, 1399
تاثیر لسیتین عملکرد مغز
فروردین 21, 1400
مانیتول با فرمول شیمیایی C6H14O6 از انواع الکل‌های قندی و فرم الكلی مانوز است که به طور طبیعی در آ‌ناناس، زیتون، سیب زمینی شیرین، هویج و توسط چندین میکروارگانیسم تولید میشود. در تاریخ 30 اکتبر 2020، این ترکیب شیمیایی توسط سازمان FDA به عنوان درمان نگهدارنده افزودنی برای کنترل علائم ریوی مرتبط با فیبروز کیستیک در بیماران ۱۸ ساله و بالاتر مورد تأیید قرار گرفت.
مانیتول به صورت پودر کریستالی سفید و بی بو می‌باشد. این ترکیب شیمیایی در آب به خوبی حل میشود و در اتانول درصد انحلال آن کمتر است، اما در اتر عملا نامحلول است.
مانیتول باعث افزایش اسمولالیته پلاسمای خون میشود که در نتیجه جریان آب بیشتری از بافت‌ها به مایع میان بافتی و پلاسما انتقال می‌یابد. همچنین این ترکیب یک گشادکننده ضعیف عروق کلیوی نیز هست. این مکانیسم موجب میشود احتمال ادم مغزی، افزایش فشار داخل جمجمه و حجم و فشار مایع مغزی نخاعی کاهش یابد.
مانیتول در صنایع غذایی، شمیایی و پزشکی کاربرد زیادی دارد.
عملکرد
همانطور که اشاره شد، مانیتول باعث افزایش اسمولالیته پلاسمای خون و آب میان بافتی میشود در نتیجه باعث کاهش فشار داخل جمجمه و حجم و فشار مایع مغزی نخاعی میشود. مانیتول به عنوان یک عامل آنتی گلوکوم باعث افزایش جریان آب از چشم به داخل پلاسما، و در نتیجه کاهش فشار داخل چشم می شود.
با توجه به اینکه مانیتول دیورتیک در توبول کلیه‌ها دوباره جذب نمی‌شود، باعث دیورز شده و در نتیجه افزایش اسمولالیته فیلتراسیون گلومرولی، دفع آب و تسهیل دفع سدیم، کلرید و سایر املاح در لوله‌های کلیه را به همراه دارد. این ترکیب با کنترل غلظت مواد سمی در مایع لوله‌ایی دفع ادرار از مواد سمی را تقویت کرده و از آن در برابر سمیت کلیوی محافظت می کند. میزان دفع ادرار آن ممکن است به عنوان اندازه‌گیری میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) باشد.
عملکرد آن در رابطه با بیماری فیبروز کیستیک معلوم نیست. اما تصور میشود، مانیتول با ایجاد یک شیب اسمزی از طریق اپیتلیوم مجاری هوایی، باعث مکش مایع به فضای خارج سلولی و تغییر خصوصیات سطح راه هوایی میشود.
عوارض جانبی
از جمله شدیدترین عوارض جانبی مانیتول می‌توان به برهم خوردن تعادل آب و الکترولیت اشاره کرد. مصرف بیش از حد این ترکیب باعث تجمع آن در بدن، انقباض برونش، افزایش بیش از حد مایع بین سلولی، کاهش Na خون، افزایش بار گردش خون، سردرد، لرزش، خیز و ترومبوفلبیت میشود.
سایر توضیحات
کاربرد در صنعت: مانیتول به عنوان شیرین کننده، رطوبت دهنده، بافت ساز، تثبیت کننده و … کاربرد دارد. همچنین از مانیتول استخراج شده از جلبک در تولید انواع آدامس و شیرینی‌های رژیمی استفاده میشود.
جذب: حدود 7% مانیتول بلعیده شده در طی پرفیوژن دستگاه گوارش در بیماران اورمیک جذب میشود.
حجم توزیع: با تجویز داخل وریدی دارای توزیع 34.3 L.8 می‌باشد.
مسیر حذف: این ترکیب در مرحله اول بدون تغییر بواسطه ادرار دفع میشود. با توجه به تحقیقات صورت گرفته، در پی به دنبال استنشاق خوراکی 635 میلی گرم مانیتول در داوطلبان سالم ، بیش از حدود نیمی از کل دوز ترکیب (55%)، بدون تغییر در ادرار بازیابی شد. به دنبال تجویز خوراکی یا وریدی 500 میلی گرم، مقادیر مربوطه به ترتیب 54 و 87% بود.
نیمه عمر: حدود 4.7 ساعت پس از مصرف طول می‌کشد که مانیتول به نیمه عمر خود برسد. نیمه عمر دومی برای حذف نهایی مانیتول بدون در نظر گرفتن مسیر تجویز (خوراکی ، استنشاق و داخل وریدی) مشابه است.