افزودنی های شیمیایی ترکیباتی هستند که به جهت افزایش ماندگاری، بهبود طعم و مزه مواد غذایی و مواردی از این قبیل در صنایع غذایی بکار گرفته می‌شود. البته بیشتر از آنها به عنوان نگهدارهنده مواد غذایی استفاده می‌شود. افزودنی های بسیاری در صنایع غذایی وجود دارد که برای افزایش ماندگاری مواد مورد استفاده قرار می‌گیرند.

میکروارگانیسم هایی وجود دارد که از ترکیبات موجود مواد غذایی استفاده کرده و باعث فاسد شدن و از بین رفتن آنها می‌شود. این ترکیبات شیمیایی با کاهش یا حذف این میکروارگانیسم ها، مواد غذایی را برای مدت طولانی سالم نگه می‌دارند. امروزه استفاده از مواد افزودنی به یک ضرورت تبدیل شده است. چراکه فرایند تولید تا مصرف مواد غذایی طولانی است، و در همان لحظه مواد غذایی به دست مشتری نمی‌رسد. در نتیجه باید مدت زمان جلوگیری از فاسد شدن آنرا طولانی کرد.

با اینکه استفاده از ترکیبات نگهدارنده یک ضرورت محسوب می‌شود اما ممکن است این ترکیبات برای سلامت انسانها مضر باشند. برای در امان ماندن از تاثیرات مضر احتمالی افزودنی های شیمیایی بهترین کار استفاده از غذاهای تازه و غیر فرآوری شده است که حاوی هیچ ماده شیمیایی نیستند. در ادامه مقاله برخی از افزودنی های شیمیایی رایج مورد استفاده در مواد غذایی و تاثیر آنها بر سلامتی انسان شرح داده شده است.

افزودنی های شیمیایی نیترات و نیتریت

نیترات و نیتریت از جمله رایجترین افزودنی های شیمیایی در مواد غذایی هستند. این ترکیبات با خواص آنتی باکتریال، مواد غذایی را از باکتری هایی نظیر بوتولیسم محافظت می‌نماید. تحقیقات صورت گرفته حاکی از آن است که نیتریت ها با برخی از آمینواسیدهای خاص موجود در دستگاه گوارش واکنش داده و نیتروسیامین ها را تشکیل می‌دهند. نیتروسیامین یکی از عواملی است که باعث بروز  سرطان می‌شود و جزء مواد سرطانزا شناخته می‌شود.

نیترات سدیم به عنوان تثبیت کننده رنگ در مواد غذایی استفاده می‌شود که در طی واکنش که به آرامی به نیترات متابولیزه میشود. از جمله محصولات غذایی‌ایی که حاوی نیتریت سدیم و نیترات هستند، شامل: گوشت های فراوری شده مانند سوسیس و کالباس و هات داگ.

سولفیت ها و دی اکسید سولفور

سولفیت ها و دی اکسید سولفور از دیگر افزودنی های شیمیایی با خواص آنتی باکتریال هستند. البته این ترکیبات دارای کاربردهای دیگری در صنایع غذایی می‌باشند اما در درجه اول به عنوان مواد نگهدارنده مورد استفاده قرار می‌گیرند. سولفیت ها عمدتاً در میوه های خشک و شراب قرمز و بعضی مواقع در مارک های خاصی از آب میوه ها وجود دارند.

دی اکسید سولفور باعث اکسیداسیون چربی ها می‌شود. وقتی که این ماده به عنوان یکی از ترکیبات افزودنی روی میوه ها و سبزیجات تازه چیده شده اسپری می‌شود، روند رشد طبیعی رسیدن آنها را متوقف می‌کند. این دو ترکیب می‌توانند باعث واکنش های آلرژی در برخی افراد شوند.

آلژینات ، پروپیلن گلیکول آلژینات

آلژینات یک ترکیب طبیعی است که از جلبک دریایی حاصل می‌شود. از این ترکیب به عنوان ماده قوام دهنده و تثبیت کننده کف در مواد غذایی استفاده می‌گردد. اما پروپیلن گلیکول آلژینات یک ماده اصلاح شده و یکی از افزودنی های شیمیایی است که قادر است عوارض گوناگونی در انسان ها ایجاد نماید. آلژین برای غلیظ شدن مواد غذایی با اسیدیته بالا نظیر آبجو، نوشابه و سس سالاد بکار گرفته میشود. آلژینات در محصولات تولید شده از شیر مانند بستنی، پنیر، پنیر خامه‌ای و ماست استفاده می‌گردد.

افزودنی های شیمیایی آسپارتام

آسپارتام با اینکه دارای مضرات بسیاری دارد اما به عنوان یککی از افزودنی های شیمیایی رایج در مواد غذایی است. آسپارتام ترکیبی از اسیدهای آمینه و متانول است که می‌تواند باعث ایجاد سرطان و سایر مشکلات مرتبط با سلامتی گردد. اگرچه برای تأیید این مسئله نیاز به مطالعات بیشتر است.

آسپارتام به عنوان شیرین کننده مصنوعی نیز بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آن به جای شکر در غذاهای رژیمی بکار گرفته می‌شود. این ماده در نوشابه ها و نوشیدنی های مخلوط و بسیاری از دسرهای کم کالری و فرآوری شده وجود دارد.

همچنین برای کسب اطلاعات بیشتر در این مورد می‌توانید به مطلب نگهدارنده ها چه نقشی دارند؟ مراجعه نمایید.