مسمومیت اسید سیتریک از طریق غذا به ندرت اتفاق می‌افتد اما همچنان محال نیست. در صنایع غذاهای فرآوری شده، داروسازی و مواد آرایشی از این اسید به طور فراوان بکار گرفته می‌شود. مصرف کننده در هنگام استفاده محصولات این صنایع تصور می‌کند که اسید سیتریک استفاده شده در ترکیبات، از منابع طبیعی مانند لیمو و لیموترش تهیه می‌شود. درصورتی که چنین نیست و این نوع اسید از فرایند صنعتی بدست می‌آید.

تقریباً تمام تولیدات جهانی اسید سیتریک از طریق فرآیندهای میکروبی با استفاده از قارچ Aspergillus niger حاصل می‌شود. استفاده از این اسید در رژیم غذایی بزرگسالان و کودکان بسیار فراگیر شده است. استفاده بیش از حد از اسید سیتریک میتواند عوارض جانبی بسیاری مانند ایجاد واکنش های آلرژیک و بیماری در انسان شود.

اسید سیتریک قادر به جذب از طریق سیستم گوارش بدن است. متابولیسم این اسید شامل همان چرخه سیتریک اسید معروف در بدن است که باعث سنتز چربی ها، اسیدهای آمینه و گلوکونوژنز می‌شود. سیترات پس از تبدیل به بی‌کربنات، بیشتر در ادرار دفع شده و تنها درصد کمی از آن بدون تغییر دفع می‌شود. اسید سیتریک پس از تبدیل کامل متابولیک به بی‌کربنات از طریق کبد و کلیه ها دفع می‌شود.

• اثرات تحریک کننده اسید سیتریک بر روی پوست به پرهاش محلول اعمال شده بستگی دارد و با سایر اسیدهای مشابه قابل مقایسه است.
• در مورد تأثیر دوزهای منفرد اسید سیتریک بعد از مصرف یا جذب از طریق پوست هیچ اطلاعاتی در دسترس نیست.
• اطلاعاتی در رابطه با اثر استنشاق مکرر مسمومیت با اسید سیتریک وجود ندارد. همچنین هیچ گزارشی از سمیت تولید مثل، سمیت سلولی یا سرطان زایی آن در انسان وجود ندارد.
• اسید سیتریک و نمک های آن در مواد آرایشی و داروهای موضعی بکار گرفته می‌شود. هیچ گزارشی از اثرات سمی سیستمیک این اسید در پی استفاده از این طریق گزارش نشده است.

مصرف زیاد اسید سیتریک

مواردی که ذکر شد در حالت میزان طبیعی و نرمال اسید سیتریک می‌باشد. مصرف زیاد این اسید سیتریک ممکن است باعث مسمومیت شود که در ادامه به برخی نشانه ها و عوارض آن میپردازیم:

• باعث آسیب شدید چشم در انسان و خرگوش ها شده و پوست خرگوش ها را تحریک می‌کند.
• مصرف مقادیر زیاد آن توسط انسان میتواند باعث فرسایش دندان و سایر اثرات موضعی از جمله زخم دهان شود.
• ممکن است حملات آسمی را در افراد مبتلا به آسم را تشدید کند.
• تجویز مکرر خوراکی اسید سیتریک باعث تخریب جزئی غده طحال و تیموس در حیوانات می‌شود.

مسمومیت با اسید سیتریک صنعتی

اسید سیتریک بسیار قابل احتراق بوده و نباید در نزدیکی گرما یا شعله نگه داشته شود. همچنین ماده تحریک کننده چشم، پوست و دستگاه تنفسی بوده که با استنشاق یا بلع میتواند در بدن جذب شود. قرار گرفتن در معرض حاد پوست و چشم امکان دارد باعث قرمزی و درد شود. استنشاق آن میتواند باعث گلودرد و درد شکم شود.

اقدامات لازم و احتیاط

برای جلگیری از پیشامدهای مسمومیت با اسید سیتریک موارد زیر را رعایت نمایید:

• از تماس پوست و چشم خودداری کنید.
• از استنشاق یا بلع پودر آن خودداری کنید.
• آن را در محل گرم و شعله های آتش قرار ندهید.
• بعد از دست زدن به آن دست ها را کاملاً بشویید.
• برای جلوگیری از تماس پوست، چشم، استنشاق یا بلع، لباس محافظ بپوشید.