ماده فسفرسانس و فلوئور سانس

فلوئورسانس Fluorescence به خواص فیزیکی برخی مواد شیمیایی گفته می شود. مواد دارای این خاصیت امواج کوتاه و نامرئی ماوراء بنفش خورشید را جذب می کنند و به جای آن نور با طول موج بلندتری را منتشر می سازند؛ تابش این نور با قطع شدن منبع نور قطع می شود. اما اگر پس از قطع نور، عامل محرکه تابش پرتو نورانی برای مدتی ادامه داشته باشد این خاصیت را فسفرسانس Phosphorescent می گویند.

در واقع بخواهیم دقیق تر به این مساله نگاه کنیم اگر زمان تحریک ماده پس از قطع متحرک بیش از 10 به توان 8- ثانیه باشد به آن فسفرسانس، و اگر کمتر از 10 به توان 8- ثانیه باشد به آن فلوئورسانس گفته می شود. به موادی که دارای خاصیت فسفرسانس هستند، فسفرسنت و به موادی که دارای خاصیت فلوئورسانس هستند، فلوئورسنت می گویند.

فلوئورسانس ها در کانی و سنگ شناسی، پزشکی و داروسازی، حسگرهای شیمیایی، ردیاب های بیولوژیکی، برچسب ها و معمولاً لامپ های فلورسنت کاربرد دارند و در بسیاری از گونه های حیوانی می توان این ویژگی را مشاهده کرد.

الومینات استرافیسم از جدیدترین مواد فسفرسانس می باشد كه در تهیه ی وسایل اسباب بازی كاربرد دارد. همچنین از این خاصیت برای نورانی کردن عقربه های ساعت نیز استفاده می کنند.

تفاوت فلئورسانس و فسفرسانس

یکی از تفاوت های شایع بین فسفرسانس و فلوئورسانس اختلاف زمانی در دوام تابش نور می باشد. از مطلب بالا می توان نتیجه گرفت که در فسفرسانس تحریک طولانی تر و تشعشع طولانی تر می باشد اما در فلوئورسانس تحریک کوتاه تر و تششع کوتاه تری داریم؛ به بیان دیگر طول موج بازگشتی از پدیدهٔ فلوئورسانس در مقایسه با طور موج بازگشتی از پدیده فسفرسانس فرکانس بیشتر و در نتیجه طول موج کوتاه تری دارد.

روی سولفید یا ZnS از جمله موادی است که دارای خاصیت فلوئورسنتی می باشد و از آن در لامپ تلویزیون استفاده می کنند؛ زمانی که شما تلویزیون را خاموش می کنید تایش آن تقریبا بلافاصله بعد از قطع نور تمام می شود اما تابش نور فسفرسانس بسته به نوع ماده و مقدار آن می تواند از چند ثانیه تا چندین روز پس از قطع منبع نور، ادامه داشته باشد.

چگونگی ساخت مواد فسفرسانس و فلوئورسانس

برای بوجود آوردن مواد درخشنده ایی که در تاریکی درخشان هستند باید فسفری وجود داشته باشد که بتواند از نور معمولی انرژی بگیرد و طول تابش آن را زیادتر کند؛ از موادی که دارای این ویژگی هستند می توان به Zinc Sulfide  و  Strontium Aluminate که Strontium Aluminate اشاره کرد؛ پلاستیک را با این مواد مخلوط می کنند و در نتیجه مواد درخشنده در تاریکی را می سازند.

حتما بعضی ساعت ها را دیده اید که عقربه های آن بدون نیاز به انرژی می توانند بدرخشند، در واقع در عقربه های آن ها فسفر با یک عنصر رادیو اکتیو مانند رادیوم Radium مخلوط شده، که آن عنصر با انتشار امواج رادیو اکتیو همواره به فسفر انرژی می دهد.